Büyük Yazar, Büyük İnsan: Vedat Türkali / Nihat Behram

13 Mart 2013, 11:34

Nihat Behram
nihat.behram@yurtgazetesi.com.tr

Her büyük yazar büyük insan değildir, her büyük insanın büyük yazar olmadığı gibi. Bu iki büyüklüğün aynı insanda buluşması çok ama çok enderdir. Vedat Türkali bunlardan biridir.

Bir yazarı büyük yapan, yapıtının, yeteneğinin ve yazarlık gücünün büyüklüğüdür. Ne ki, bu özellikler onun büyük insan olmasına yeterli değildir. Büyük insan başka özellikler taşıyor olmasını da gerekli kılmaktadır. Büyük yazardır ama topluma karşı sorumluluk duygusu taşımıyordur. Kendi yaşam kuralları ve biçimini her şeyin üstünde tutuyordur. Aykırıdır. Provokatiftir. Disiplin ölçülerini kendi belirliyordur ya da böyle bir ölçü kavramı yoktur. Sistemle ve  gerici yönetimlerle ilişki içindedir. Ciddiye aldığı görüş yoktur ya da bir görüşe körü körüne bağlıdır. Yapıtlarına özendiği gibi, davranışlarına özenmiyordur,  savruktur. Risk almaktan kaçıyordur. İlkesizdir. Özveri, acıma yardımlaşma gibi birçok insani değeri önemsemez. Alçakgönüllü değildir. Korkaktır, yalancıdır, hırsızdır, bencildir, kariyeristtir, kıskançtır, teslimiyetçidir, çıkarcıdır, hatta sahtekâr olanı bile vardır. Benzeri durumlar çoğaltılabilir.

Demek istediğim şu ki, yeteneği ve yazarlık gücüyle ortaya büyük  yapıtlar koymuş her büyük yazar, büyük insan değildir ve yaşam karakteri yukarda saydıklarımdan bir ya da birkaçıyla örtüşebilir. Değerli yapıtları olan böyle birçok yazar, sanatçı sayılabilir.

Büyük yazar ve büyük insan özelliklerinin buluşup bütünleştiği kişi çok azdır. Onlar insanlığın anıt kimlikleridir. Anımsanma nedenleri sadece yapıtları değildir. Bir başka büyüklüğü, yapıtlarını da içeren daha büyük bir şeyi simgelerler. Adları, toplum katlarında yapıtlarından daha büyük bir şeyin çağrışımıdır. Yapıtlarını okumamış olanlar için bile bu böyledir. Sözgelimi, geleneksel kültürden Pir Sultan Abdal, çağdaş kültürden Bertold Brecht buna iki örnektir. Adlarının toplumdaki anlamı, büyük sanatçılıkla sınırlı değildir. Büyük sanatçılık o anlamın sadece bir parçasıdır. Kimlikleri, kararlılık, baş eğmezlik, ödünsüzlük, fedakârlık, halka, insanlığa adanmışlık gibi birçok erdemle örülüdür.  Onlar anıt kimliktir. Böyle sanatçılar, toplumun manevi önderleridir.

Vedat Türkali, bu anıt kimliğin günümüzde yaşayan simgesidir. Büyük yazar ve büyük insan olmanın en seçkin örneklerinden biridir.  Yaşamının her dakikasını, yapıtlarındaki her sözcüğe gösterdiği özenle solumuştur. Özene bezene sözcük sözcük biriktirdiği yapıtları gibi, ömrünü de halka ve insanlığa karşı sorumluluk duygusuyla  özene bezene an an biriktirmiştir. Hayatında korkaklığın, kararsızlığın, boyun eğişin, halkın acılarına karşı duyarsızlığın izi yoktur.  O bizim Vedat Abimizdir.

Sevgisiyle de azarıyla da en saygı duyduğum insanlardan biridir. Çünkü azarlarken de insanı bilgi ve sevinç doldurur. Şahsen, kişisel ya da toplumsal herhangi bir konuda ikircikli kaldığım zaman koşup Vedat Abiye akıl danıştım. Uyarılarını, önerilerini dinleyip uygulamaktan hiç pişman olmadım. Büyük yazar, büyük insan kimliği, yapıtlarında ufkunuzun açıldığı, varlığında onur bulduğunuz, bilgeliğinde bilgi dolduğunuz bir kimliktir. Vedat Abi böyle bir büyüğümüzdür; umut, direnç, bilgelik kuyusu.

Vedat Türkali, bir ömür dimdik duruşuyla, inançlarından ödünsüzlüğüyle, yakınmasız umuduyla ve ölümsüz yapıtlarıyla ışık ve güç kaynağımız olmuştur. İnsanlık düşmanlığının kuduzdan kuduz olduğu şu günlerde, o bu halkın yenilmezlik simgelerinden biridir. Zaten büyük insan olmak da budur.

-------------------
Vedat Türkali

“Haramiler kesmiş sokak başlarını
Polisin kırbacı, celladın ipi,
Spikerin çenesi, baskı makinesi
Haramilerin elinde”

Yazılı medyada yazarın izni olmadan yayınlanamaz..